Tętniak mózgu jest pewnego rodzaju wybrzuszeniem, które powstaje w osłabionej części tętnicy mózgowej. Tworzenie się tętniaka może odbywać się przez lata, aż do momentu, gdy pewnego dnia osłabione naczynie pęka, co powoduje krwotok. Jednak tętniak zazwyczaj nie daje żadnych objawów, przez co dana osoba nawet wie, że może chorować. Tętniaki można podzielić na workowate oraz wrzecionowate. Które tętniaki mózgu występują częściej i czym się one charakteryzują?
Rodzaje tętniaków mózgu
Można wyróżnić dwa rodzaje tętniaków mózgu:
- workowate – stanowią około 80% wszystkich tętniaków mózgu,
- wrzecionowate – występują rzadziej niż tętniaki workowate.
Tętniaki workowate stanowią 80% wszystkich przypadków, które dotyczą tętniaków mózgu. U niektórych osób będą to części mnogie. Poza tym tętniaki workowate pękają znacznie częściej niż tętniaki wrzecionowate. Ryzyko pęknięcia będzie większe, gdy chodzi o tętniaki mózgu, które mają większe rozmiary, czyli ponad 10 mm, a przeważnie w przypadku tętniaków olbrzymich, czyli takich, które mają ponad 20 mm.
Tętniaki te zbudowane są z szyi oraz worka, który swoim kształtem przypomina kulę. Szerokość szyi tętniaka ma ważne znaczenie podczas planowania rodzaju zabiegu, ponieważ szeroka szyja może spowodować wypadnięcie sprężynek, które są wykorzystywane do zamknięcia jego światła, czyli do embolizacji, a to może doprowadzić do zamknięcia naczynia, czego skutkiem będzie udar niedokrwienny mózgu.
Jeśli chodzi o ścianę tętniaka workowatego, to jest ona zazwyczaj cienka, ale i tak wraz z wiekiem chorego zaczynają pojawiać się, a także narastać zmiany miażdżycowe w ścianie tętniaków. W świetle tętniaka dochodzi do powstawania skrzeplin, które znajdują się przy ścianie, ale też zamykają jego światło. Wraz z czasem skrzepliny zaczynają przekształcać się we włóknistą tkankę łączną w procesie organizacji, a wtedy tętniak będzie wyglądał jak guzowaty twór.
Tętniaki wrzecionowate znajdują się przeważnie na tętnicy podstawnej oraz środkowej mózgu, co jest przeciwieństwem do tętniaków workowatych, które umiejscawiają się w miejscu podziału tętnic. Przyczyna powstawania tętniaków wrzecionowatych są głównie zmiany miażdżycowe. Dlatego można je spotkać przeważnie u osób w zaawansowanym wieku, ale też mogą pojawić się u młodych osób, które miały zapalenie naczyń tętniczych albo po chorobach tkanki łącznej, np. przy zespole Marfana. W takiej sytuacji ściana tętniaka zazwyczaj nie ma wewnętrznej błony sprężystej, a błona środkowa będzie ulegała zanikowi oraz zwłóknieniu.
Bardzo rzadko tętniaki wrzecionowate są przyczyną krwotoków podpajęczynówkowych. Natomiast częściej w ich świetle powstają skrzepliny. Jeśli dojdzie do zakrzepicy tętniaków wrzecionowatych tętnicy podstawnej, może to doprowadzić do udaru niedokrwiennego w pniu mózgu i/lub w móżdżku. Z kolei duże tętniaki tej tętnicy będą mogły uciskać pień mózgu, a także będą mogły być przyczyną wystąpienia objawów, czyli tzw. zespołów pniowych.
Tętniaki mózgu można również podzielić ze względu na ich wielkość:
- drobne, czyli o średnicy mniejszej niż 3 mm;
- małe, czyli o średnicy do 10 mm;
- średnie, czyli o średnicy od 10 do 20 mm;
- duże, czyli większe niż 20 mm średnicy;
- olbrzymie, czyli większe niż 25 mm średnicy.
Jak często występują tętniaki mózgu?
Niestety nie jest dokładnie znana częstość występowania tętniaków mózgu. Niektóre opracowania podają, że występują one u 0,2 – 7,9% populacji. Do ujawnienia się większości z tych tętniaków, czyli 88% dochodzi w wyniku krwawienia podpajęczynówkowego. Z kolei 8% daje objawy guza mózgu, a pozostałe 4% są wykrywane przez przypadek.
Wraz z postępem medycyny, gdy zwiększa się dostępność nieinwazyjnych metod obrazowania mózgu, a przeważnie tomografii komputerowej oraz rezonansu magnetycznego, a także obrazowania naczyń mózgu, to coraz częściej u ludzi diagnozowane są niepęknięte tętniaki. Bardzo często jest tak, że te badania wykonuje się u tych osób z innych przyczyn. Najczęściej tętniaki nie dają żadnych objawów, aż do momentu pęknięcia, a wtedy dochodzi do tzw. krwawienia podpajęczynówkowego.
