Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych potocznie jest określane jako zapalenie opon mózgowych. Objawy tej choroby zależą od różnorodnych czynników, do których zalicza się przyczyny stanu zapalnego, wiek pacjenta, ale przeważnie stopień zaawansowania choroby. Dlatego leczenie tej choroby powinno być podjęte jak najszybciej, gdyż może dojść do rozwoju bardzo groźnych powikłań.
Co to jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych?
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to poważna choroba zakaźna, która musi być leczona w szpitalu, ale też zgłasza się ją do stacji sanitarno-epidemiologicznej.
W chorobie tej zapalenie dotyczy opon, a przeważnie opony miękkiej oraz podpajęczynówkowej, a także przestrzeni podpajęczynówkowej, a czasami może dojść także do zajęcia mózgu, a wtedy jest ona określana jako zapalnie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych powstaje w wyniku przeniknięcia drobnoustrojów do płynu mózgowo-rdzeniowego. Może do tego dojść za pośrednictwem krwi albo poprzez przejście z miejsc skażonych podczas urazu czaszki, np. w czasie złamania podstawy czaszki, a także może pojawić się w przebiegu zapalenie ucha środkowego albo zatok.
Jakie są przyczyny zapalenia opon mózgowo rdzeniowych?
Bakteryjne zapalenie opon mózgowych najczęściej powstaje w wyniku działania następujących bakterii: Streptococcus pneumoniae, co stanowi 50% zakażeń bakteryjnych, a także Neisseria menigitids, Haemophilus influenzae typ B oraz Listeria monocytogenes. Jeśli chodzi o zakażenia pneumokokowe, to charakteryzuje je największa śmiertelność. Źródłem występowania tych bakterii może być jama nosowo-gardłowa albo ogniska zapalne, a potem razem z krwią dostają się do płynu mózgowo-rdzeniowego.
Natomiast u człowieka do zarażenia wirusem dochodzi najczęściej drogą kropelkową. Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych powstaje poprzez działanie wirusów z rodziny Picornaviridae rodzaju Enterovirus i tu jest wirus Coxackie oraz ECHO. Do zapalenia opon może się również przyczynić wirus różyczki, świnki oraz odry. Do zarażenia wirusowym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych dochodzi najczęściej drogą krwiopochodną, ale również w wyniku przeniesienia z ogniska zakażenia, np. zapalenie ucha środkowego.
Z kolei grzybicze zapalenie opon najczęściej jest spowodowane przez grzyby z rodzaju Candida oraz Cryptococcus.
Jakie są rodzaje zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych?
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych może zostać wywołane przez:
- wirusy,
- bakterie,
- grzyby,
- pasożyty.
Wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych powodują patogenne wirusy, gdzie najczęściej odpowiada za nie wirus Coxackie. Większość tych zapaleń ma krótkotrwały przebieg i w związku z tym bardzo rzadko przyczyniają się do powstawania powikłań w układzie nerwowym. Tutaj pojawiają się różne objawy, takie jak: zakażenia bezobjawowe, a także przebiegające łagodnie albo stany ciężkie. Przeważnie stan ogólny jest dobry, ale też pojawiają się ciężkie przypadki.
Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to choroba o ostrym przebiegu, która dotyczy wszystkich układów, które regulują ustrój. Jej przyczyną jest dostanie się bakterii do opon mózgowo-rdzeniowych i bardzo często występuje u dzieci. W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię, a także leczenie objawowe. Jeśli chodzi o rokowania, to są one poważne, ponieważ 1/5 chorych umiera, a u niektórych pozostają trwałe skutki. Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych może mieć postać ropną oraz nieropną.
Grzybicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest rzadką chorobą. Zwiększone ryzyko pojawienia się tej choroby jest u osób, które mają stany upośledzonej odporności komórkowej. To grzybicze zapalenie ma przewlekły przebieg, co może skutkować powikłaniem, jakim jest wodogłowie.
Poza tym wyróżnia się jeszcze pasożytnicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Zapalenie to przeważnie jest wywoływane przez pasożyta, jakim jest Acantamoeba, a jest to rodzaj ameby, która jest odpowiedzialna za chorobę pasożytniczą – akantameboza. Do tego zapalenie pasożytnicze może zostać wywołane przez pierwotniaka Naegleria fowleri, który przyczynia się do negleriozy. Poza tym za zapalenie pasożytnicze może być także odpowiedzialny pierwotniak Toxoplazma gondii, a jest to pierwotniak, który powoduje chorobę odzwierzęcą, jaką jest toksomplazoma.
