Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to poważna choroba, która zagraża życiu danej osoby. Dlatego tak ważne jest jak najszybsze zastosowanie odpowiedniego antybiotyku. Jeśli nie zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, to śmiertelność w tej chorobie sięga od 10% do 15%. W związku z tym bardzo ważne znaczenie ma podjęcie odpowiedniego leczenia.
Objawy oponowe bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
Objawy oponowe powstają w wyniku podrażnienia opon mózgu w wyniku procesu zapalnego. Objawy oponowe razem z wymiotami, bólem głowy, światłowstrętem oraz nadwrażliwością na hałas tworzą zespół oponowy.
Jednym z objawów oponowych są symptomy Kerniga. Kiedy chory zgina tułów do przodu, to pojawia się odruchowe zgięcie kończyn dolnych w stawie biodrowym i kolanowym. Z kolei podczas zginania nogi w stawie biodrowym występuje przymusowe zgięcie w stawie kolanowym.
Mogą także pojawić się symptomy Hermana – kiedy chory przystawia brodę do klatki piersiowej, występuje samoistne zgięcie grzbietowego palucha.
Symptomy Brudzińskiego występują wtedy, gdy w czasie zginania głowy w kierunku klatki piersiowej, dochodzi również do zgięcia kończyn dolnych w stawach biodrowych oraz kolanowych. Poza tym w czasie uciskania policzka poniżej kości jarzmowej dochodzi do zgięcia i uniesienia przedramion. Do tego przy naciskaniu okolicy łonowej mogą zginać się kończyny w stawie biodrowym oraz kolanowym.
Występują jeszcze symptomy Amossa – kiedy chory chce usiąść, podpiera się o wyprostowane kończyny górne, a te są rozstawione na boki oraz skierowane ku tyłowi.
Symptomy Flataua – pojawia się rozszerzenie źrenic, gdy chory będzie próbował pochylić głowę do przodu. Z kolei u młodych chłopców, którzy pochylają kilka razy tułów do przodu, będzie pojawiać się erekcja.
Diagnoza bakteryjnego zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Najpierw lekarz przeprowadza z pacjentem wywiad lekarski, a także wykonuje badania fizykalne. Z kolei z badań dodatkowych wykonuje się analizę płynu mózgowo-rdzeniowego, który jest pobierany poprzez nakłucie lędźwiowe, a pozwala ono określić, jakie są specyficzne cechy zakażenia bakteryjnego. Zrobienie posiewu krwi, a także płynu mózgowo-rdzeniowego pozwala określić bakterie, jakie są odpowiedzialne za wywołanie zapalenia, a także jaka jest wrażliwość tych bakterii na preparaty. Dzięki posiewowi możliwe jest również dobranie odpowiedniego leczenia.
Można wykonać również następujące badania:
- badania, które określają stan zapalny, np. CRP – białko C-reaktywne, a także OB oraz prokalcytoniny;
- badania neuroobrazowe, czyli tomografię komputerową, którą wykonuje się przy podwyższonym ciśnieniu śródczaszkowym, a także przy występowaniu objawów o charakterze neurologicznym;
- szybkie testy lateksowe, które pozwalają wykryć antygeny bakteryjne.
Leczenie bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
W leczeniu tej choroby stosuje się terapię przyczynową oraz objawową. Leczenie przyczynowe polega na przyjmowaniu dużych ilości antybiotyków. Zanim zostanie znaleziona przyczyna tej choroby, wdrażana jest antybiotykoterapia empiryczna, gdzie podaje się środki, które niszczą takie podstawowe bakterie, które przyczyniają się do zapalenia w zależności od wieku chorego. Kiedy zostanie postawiona odpowiednia diagnoza oraz określona przyczyna, możliwe jest włączenie antybiotykoterapii celowanej, czyli takiej, która oddziałuje na dany rodzaj bakterii. Ważne znaczenie ma dobranie antybiotyku, który będzie mógł przenikać przez krew do mózgu.
Natomiast leczenie objawowe tej choroby, to wdrażane jest ono u każdego pacjenta w zależności od stanu zdrowia i objawów chorego. Najczęściej podaje się preparaty, które obniżają ciśnienie śródczaszkowe, np. kortykosteroidy, ale też uzupełnia się niedobory wodno-elektrolitowe. W celu zapobiegania drgawkom podaje się, np. diazepam.
Zapobieganie bakteryjnemu zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych
Chorobie tej można zapobiegać poprzez przyjmowanie szczepionek ochronnych, które w Polsce zostały objęte programem szczepień obowiązkowych przeciwko H.vinfluanzae, tak samo jak szczepienia przeciwko pneumokokom oraz meningokokom.
Powikłania po bakteryjnym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych
Powikłania będą zależały od rodzaju bakterii, która spowodowała zapalenie, a także od przebiegu całej choroby oraz sposobu jej leczenia. Do powikłań zalicza się: zaburzenia snu, zaburzenia zachowania, niedowład mięśni, ślepotę, kłopoty ze słuchem, porażenie nerwów czaszkowych, wodniaki albo ropnie podtwardówkowe mózgu, a u dzieci mogą także pojawić się zaburzenia wzrostu oraz nietolerancji wysiłku.
