Kleszczowe zapalenie mózgu jest bardzo poważną chorobą, do której rozwoju przyczynia się wirus KZM. Wirus ten atakuje mózg, a także układ nerwowy danej osoby. Wirus KZM jest przekazywany ludziom przeważnie przez kleszcze. Jednak zdarzają się czasami przypadki, że choroba jest spowodowana przez picie surowego mleka krowiego albo koziego, które zostały zainfekowane KZM.
Czym jest kleszczowe zapalenie mózgu?
Kleszczowe zapalenie mózgu to wirusowe zapalenie mózgu, do którego dochodzi najczęściej w wyniku działania wirusa z grupy B, a wynika on do organizmu człowieka, kiedy dochodzi do ukąszenia przez kleszcza. Źródłem tego wirusa w Polsce są przeważnie dziko żyjące:
- małe gryzonie;
- jelenie;
- krety;
- wiewiórki;
- sarny;
- jeże;
- zające;
- ptaki;
- zwierzęta domowe, takie jak: owce, krowy, kozy oraz psy.
Kleszcze należą do rodziny pajęczaków z rzędu dużych roztoczy. Przeważnie pasożytują na skórze wspomnianych wcześniej zwierząt, a przebywają głównie w krzewach i zaroślach na skraju lasów lub łąk, a także na obszarach porośniętych jeżynami, paprociami czy leszczyną.
To właśnie kleszcze przenoszą zarazki kleszczowego zapalenia mózgu, a czasami również boreliozy pomiędzy zwierzętami oraz ludźmi poprzez ukąszenie. Aktywność kleszczy w dużym stopniu zależy od czynników klimatycznych, gdyż najbardziej lubią wilgotne lato, a także łagodną zimę, która stanowią dla nich bardzo dobre warunki do rozwoju.
W Europie kleszczowe zapalenie mózgu występuje w następujących krajach, takich jak: Austria, Węgry, Czechy, Szwajcaria, Niemcy, kraje byłego ZSRR, a także w Skandynawii, na Słowacji i w Wielkiej Brytanii. Natomiast w Polsce główne ogniska endemiczne kleszczowego zapalenia mózgu są w województwach północno-wschodnich, czyli w warmińsko-mazurskim, pomorskim, podlaskim oraz w zachodniopomorskim, a także w okolicy województwa lubelskiego i opolskiego.
Jak powstaje kleszczowe zapalenie mózgu?
Wirus ten może zostać wyizolowany praktycznie ze wszystkich organów zarażonego kleszcza, który nie choruje, ale jest jego nosicielem już na całe swoje życie, gdyż może być przenoszony z jednego stadium rozwojowego kleszcza na drugie. Jest to wirus, który może szybko stracić swoją możliwość zakażenia w wyniku wysuszenia, pasteryzacji, a także poprzez poddanie go działaniu środków chemicznych albo enzymatycznych. Jednak w takich normalnych warunkach będzie utrzymywał się przez wiele miesięcy, np. w mleku albo maśle.
Wirus ten może być przenoszony przez różne gatunki kleszczy, ale najbardziej popularne są kleszcze łąkowe, czyli pastwiskowe. Kleszcze bardzo często wszczepiają się w okolice rąk oraz nóg, a potem stamtąd przenoszą się w zgięcia dużych stawów. Ukłucie przez kleszcza bardzo często jest niezauważone, ponieważ ich ślina ma właściwości znieczulające.
Kleszcze najbardziej lubią miękkie, cienkie i dobrze ukrwione obszary skóry. Ukłucia kleszcza nie można bagatelizować, dlatego po każdym spacerze w parku albo na łące należy w domu dokładnie obejrzeć swoje ciało. Kleszcze mogą zaatakować człowieka o każdej porze dnia – nie ważne, czy to będzie rano, a czy może po południu.
Do zakażenia wirusem kleszczowego zapalenia mózgu może dojść w następujących sytuacjach:
- w przypadku ugryzienia przez kleszcza i to niezależnie od tego, jak długo pozostaje on w ciele człowieka;
- poprzez transfuzję krwi albo przeszczep organów od osób, które znajdowały się w okresie wiremii;
- podczas pracy z zakażonym materiałem, np. w laboratorium;
- istnieje możliwość zarażenia poprzez drogę aerozolową, a więc poprzez wdychanie wirusów, które znajdują się w powietrzu. W temperaturze pokojowej te wirusy mają zjadliwość nawet do sześciu godzin;
- po spożyciu niepasteryzowanego mleka krowiego, owczego albo koziego. Wirus kleszczowego zapalenia mózgu jest wrażliwy na temperaturę, dlatego przed spożyciem takiego mleka należy je zawsze przegotować.
Nie każde zakażenie doprowadza do poważnej choroby. Nadal nieznana jest przyczyna, dlaczego jedne osoby ciężko przechodzą chorobę i nawet umierają z powodu infekcji, a inne nie. Tutaj można mieć pewność odnośnie tego, że im starsza osoba, tym gorzej przechodzi kleszczowe zapalenie mózgu. Do tego choroba ta częściej dotyka mężczyzn niż kobiety.
